CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, Türkiye Kömür İşletmelerinin (TKİ) adeta eline yüzüne bulaştırdığı kişisel bakım ve kozmetik ürünleri üretimi işinin akıbetini soru önergesiyle Meclis gündemine taşıdı.
Gürer’in, Sayıştay Raporlarına da yansıyan TKİ’nin zararına kozmetik ve kişisel bakım ürünleri üretimiyle ilgili faaliyetlerinin akıbetine sorduğu önergesine yanıt veren Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, “AR-GE çalışmaları yapılan 11 çeşit üründen olumlu geri dönüşler alınan 5 çeşit ürün ile ticari ölçekte üretime geçme hazırlıkları devam etmektedir” dedi.
Sayıştay, 2019 yılına ait raporunda TKİ’nin, uzmanlık alanı dışında faaliyete başladığı şampuan ve krem üretiminde başarılı olamadığını, milyonlarca liralık zarar oluştuğunu ve çok sayıda ürünün raf ömrünü tamamlamak üzere olduğunu belirtmişti.
GÜRER; TKİ’NİN KREM SEVDASINI MECLİS GÜNDEMİNE TAŞIDI
CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, Türkiye Kömür İşletmelerinin (TKİ), uzmanlık alanının dışında kişisel bakım ve kozmetik ürünleri üretimine başlayıp, milyonlarca lira zarar etmesi ve çok miktarda ürünün raf ömrünü tamamlamasıyla başgösteren sorunun akıbetini, soru önergesiyle Meclis Gündemine taşıdı.
2016 YILINDA BAŞLANAN ÇALIŞMALAR NE AŞAMADA?
CHP Milletvekili Ömer Fethi Gürer, TKİ’nin 2016 yılında AR-GE projesi kapsamında başlattığı kozmetik ve kişisel bakım ürünleri üretiminde ciddi sorunlar yaşandığını belirterek, “TKİ, kömür yan ürünü olan hümik asitten kozmetik üretimini konu alan Ar-Ge projesi kapsamında uzmanlık alanına girmeyen bir sektör olan kozmetik ve kişisel bakım sektöründe “Elegance” isimli bir kozmetik markası oluşturarak farklı firmalara çeşitli kremler, şampuan vb. ürettirmiş ve bu ürünlerin tanıtım, pazarlama ve satışı için 2016 yılından bu yana çalışmalar yaptığı bilinmektedir” dedi.
KOMÜR İŞLETMESİNİN KREDİ ÜRETİMİ
Gürer, Bakan Dönmez tarafından şu sorularının yanıtlanmasını istedi:
“Firma, üretim faaliyetlerine devam etmekte midir?
TKİ tarafından kurulan bu firmanın kuruluş amacına uygun beklenen fayda sağlanmış mıdır?
Firma, kurulduğu günden bugüne kadar işe aldığı kişi sayısı ve toplam temsil gider tutarı ne kadardır?
Kurulduğu günden bu yana Elegance isimli firma tarafından üretilen kozmetik ürünlerin isimleri ve miktarları nedir? İade alınan ürün miktarı ile satımı yapılan ürünlerin ödemesini yapmayan ve yasal takip başlatılan firma var mıdır?
Elegance kozmetik ürün üretim projesi kapsamında yapılan harcamaların(reklam, tanıtım, pazarlama vb.) toplam tutan ne kadardır?
Kurumun depolarında satış ve tanıtım amaçlı olarak ürettirdiği çok miktarda kozmetik ürününü bulunduğu ve bu ürünlerin % 40’ının kullanım süresinin 2018 yılı Eylül ayında, geri kalan %60’lık kısmının kullanım süresinin ise 2019 yılının Nisan ayında dolacağı ve ayrıca Kocaeli/Kandıra’daki üretim tesisinin stoklarında bulunan ve kozmetik üretimi için bekletilen hammaddelerin (gliserin, etilalkol, parafin …) raf ömürlerinin de bitmek üzere olduğu Sayıştay tarafından raporlanmış ve tespit edilmiştir. Bahse konu ürünlerin kullanım süresi ve raf ömürleri dolmadan değerlendirilmesi sağlanmış mıdır?”
BAKAN DÖNMEZ: “ÜRETİME DEVAM EDECEĞİZ”
CHP Milletvekili Gürer’in önergesini yanıtlayan Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, “Hümik maddelerin dermo-kozmetikte anti-enflamatuar, anti-bakteriyel ve anti-mikrobiyal, yara iyileştirme, sinir dokusunun yenilenmesini hızlandırma, dokuları tamir etme vb. özellikleri nedeniyle de tüm dünyada yaygın olarak kullanıldığı bilgileri ışığında Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumu (TKİ) tarafından, âtılhaldeki leonardit rezervlerini, kamu yararı da gözeterek değerlendirmek amacıyla bir AR- GE projesi başlatılmıştır. Bu proje çalışmaları sırasında elde edilen ürünlerden olumlu sonuçlar alınınca, hem atıl rezervlerin ekonomiye kazandırılması hem de hümik asitin kullanım alanlarının genişletilmesi amaçlanmıştır” dedi.
Bakan Dönmez, “TKİ tarafından kozmetik sektöründe faaliyet göstermek üzere bir firma kurulması söz konusu olmayıp, bu proje için eleman alınmamış, TKİ’nin asli personeli ile AR-GE faaliyetleri yürütülmüştür” diye konuştu.
AR-GE çalışmaları yapılan 11 çeşit üründen 5 çeşit ürün için olumlu geri dönüşler alındığını ifade eden Bakan Dönmez, bu ürünler için ticari ölçekte üretime geçme hazırlıklarının devam ettiğini bildirdi.
2.2 MİLYON TL DANIŞMANLIK HİZMETİ
Bilindiği gibi Sayıştay denetçilerinin hazırladığı raporda TKİ’nin kömürün yan ürünü olan hümik asitten kozmetik üretimini konu alan AR-GE projesi kapsamında uzmanlık alanına girmeyen bir sektör olan kozmetik ve kişisel bakım sektöründe farklı firmalara krem ve şampuan ürettirdiğini ve bunların tanıtım, pazarlama ve satışı için çalışma başlattığını belirtmiş, ayrıca “Kurum kendi bünyesinden yapmış olduğu harcamalar hariç olmak üzere 2016, 2017 ve 2018 yıllarında üretim ve danışmanlık hizmetleri adı altında toplam 2,2 milyon TL’lik harcama yapmıştır” ifadelerine yer vermişti.
Sayıştay’ın raporunda ayrıca TKİ’nin bu ürünlerin taraşım ve reklamcılık işleri için başka bir firmayla yıllık 4.7 milyon TL olan bir sözleşme imzaladığına da dikkat çekilmişti.
RAF ÖMÜRLERİ TAMAMLANAN ÜRÜNLER NE OLDU?
Kurumun depolarında satış ve tanıtım amaçlı olarak ürettirdiği çok miktarda (18 Haziran 2018 itibariyle yaklaşık 48.500 adet çeşitli) kozmetik ürününü bulundurduğuna dikkat çekilen Sayıştay raporunda, “ Bu ürünlerin % 40’ının kullanım süresinin 2018 yılı Eylül ayında, geri kalan %60’lık kısmının kullanım süresinin ise 2019 yılının Nisan ayında dolacağı ve ayrıca Kocaeli/Kandıra’daki üretim tesisinin stoklarında bulunan ve kozmetik üretimi için bekletilen hammaddelerin (gliserin, etilalkol, parafin …) raf ömürlerinin de bitmek üzere olduğu tespit edilmiştir” ifade edilmişti.
Sayıştay raporunun öneri bölümünde ise TKİ’nin danışmanlık hizmeti adı altında ödenen 2.2 milyon TL’nin geri alınmasını da önermişti.
REKLAM VE TASARIM ÜCRETİ YILLIK 4.7 MİLYON TL
Önerge sahibi CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, Bakan Dönmez tarafından verilen yanıt ve Sayıştay’ın aynı konu ile ilgili raporları üzerinden yaptığı değerlendirmede ise şu ifadelere yer verdi:
“Sayıştay’ın raporunda açıkça belirtildiği üzere, TKİ uzmanlık alanı dışında kozmetik ve kişisel bakım ürünlerinin üretimine geçmiş, danışmanlık ücreti olarak 2.2 milyon TL ödeme yapmış, reklam ve tasarım için de başka bir firmayla yıllık 4.7 milyon TL tutarında bir sözleşme imzalamış. Çok sayıda üretilen ürün ise raf ömrünü tamamlamış. Ancak Bakan soru önergemize verdiği yanıtta, raf ömrünü tamamlayan ürünlerle ilgili bir bilgi verilmiyor. Bu ürünlerin akıbeti ne oldu sorusuna yanıt yok. Ayrıca reklam ve tasarım için yıllık ödenen miktar ve danışmanlık için ödenen paraların akıbeti de belli değil. Bununla birlikte uzmanlık alanı dışında bir sektörde üretime geçen TKİ’nin, bu alanda profesyonel faaliyet içinde bulunan firmalarda rekabet edemeyeceği de Sayıştay raporunda yer alıyor”
